Vata, pitta, kapha. Ajurweda o równowadze dosz
Kiedyś pisałam o tym, że joga jest nie tylko na macie. Uświadomienie sobie tego prostego faktu było dla mnie swojego rodzaju katharsis. Joga to stan umysłu, joga to miłość, akceptacja i szacunek dla własnego ciała, dla jego rytmów i potrzeb. Joga pokazuje, że możesz zaopiekować się sobą i staje się narzędziem, z którego powoli uczysz się korzystać. Joga pozwala poczuć więcej. Uświadamia, że to jak oddychasz, co jesz, w co ubierasz swoje ciało i jakimi treściami karmisz swój umysł ma znaczenie. Już tutaj zagłębiasz się w meandry ajurwedy :)
Ajurweda to jogi siostra bliźniaczka. Lubię ajurwedę za to, że doskonale oddaje naszą wyjątkowość. W całym wszechświecie nie ma drugiej istoty dokładnie takiej samej jak ty. Dlatego też według ajurwedy (i według mnie również, całkowicie się tutaj z ajurwedą zgadzamy :) to co jednej osobie służy, innej już niekoniecznie służyć będzie.
Koncepcja tridosza
Z perspektywy ajurwedy każdy z nas jest niepowtarzalną kombinacją trzech energii- dosz: vata, pitta i kapha. Ta indywidualna kombinacja wpisana jest w naszą naturę i jest tym samym dla każdego z nas osobistym stanem równowagi. W ajurwedzie kombinacja ta określana jest mianem prakriti. Prakriti może być pojedyncze, gdy jedna z dosz manifestuje się silniej niż dwie pozostałe. Prakriti może być też podwójne, kiedy dominują dwie dosze, mamy wtedy konstytucję vata-kapha, vata-pitta lub pitta-kapha . Niekiedy zdarza się także, że wszystkie trzy dosze obecne są w naszym ciele w podobnych proporcjach. Ajurweda określa to jako potrójne prakriti.
Poznanie swojej doszy i równoważenie jej sprzyja zachowaniu zdrowia. Choroba z punktu widzenia ajurwedy to zaburzenie równowagi między doszami.
Równoważyć możemy naszą doszę stylem życia: wybierając harmonizujące ją pokarmy, zabiegi dla ciała, odpowiednie formy ruchu, kosmetyki i ubrania oraz mając świadomość, że dosze mocno związane są również z pogodą, porami dnia i porami roku.
Dla lepszego zrozumienia dosz ajurweda opisując je posługuje się następującymi parami przeciwieństw:
Vata
Dosza vata to żywioły powietrza i eteru. Z natury jest lekka, zimna, sucha i ruchliwa. Vata w ciele to sucha skóra, suche włosy, sztywne, strzelające stawy, zimne dłonie i stopy oraz ogólne odczucie zimna. Vata to ruch, a więc dynamiczny lekki krok, szybkie impulsywne działanie, gadatliwość, zamiłowanie do zmian, podróży, a także kreatywność i głowa pełna pomysłów. Z drugiej strony vata to pewna chaotyczność w działaniu, zaczynanie kilku rzeczy jednocześnie, trudność w podejmowaniu decyzji oraz niespokojny umysł. W poetyckiej głowie vaty lubią pomieszkiwać lęki i niepokoje.
Wszystko co lekkie, suche, zimne i ruchliwe będzie vatę nasilać. Zarówno zimne potrawy i napoje z lodówki, suche, pikantne przekąski, kawa (wysusza ciało i pobudza i tak już mocno aktywny umysł vaty), jak i nadmiar bodźców, nieregularny rytm dnia (za mało snu, nieregularne posiłki) oraz zbyt dynamiczny wysiłek fizyczny. Także nasili vatę zimny, suchy, ostry i przenikliwy wiatr.
Wszystko co ciężkie, ciepłe, wilgotne i stabilne będzie vatę harmonizować. Regularny rytm dnia, odpowiednia ilość snu, ciepłe, nawilżające, mocno odżywcze posiłki, delikatna joga, raczej statyczna i łagodna, spędzanie czasu w otoczeniu natury, regularna praktyka relaksacji i medytacji pomogą odżywić ciało i wyciszyć rozbiegany umysł vaty.
Kapha
Dosza kapha jest trochę przeciwwagą vaty :) Jest ciężka, wilgotna, zimna i powolna. Kapha to żywioły wody i ziemi. Kapha w ciele to mocne grube włosy, dobrze nawilżona chłodna skóra, to zdecydowanie mocniejsza niż u vaty budowa ciała, dość powolny metabolizm i gromadzące się w ciele nadmiar wody i śluzu. Kapha w emocjach to silny wewnętrzny spokój, ciepło i pogoda ducha, to powolność i pewna konsekwencja w myśleniu i działaniu. Nadmierna kapha może przejawić się także w poczuciu niemocy i braku otwartości na nowe oraz w niechęci do zmian.
Tak jak w przypadku vaty, tak samo u kapha wszystko co podobne będzie kaphę nasilać. Zaburzą ją więc wszelkie tłuste i zimne potrawy, nadmiar soli, orzechów wszelakich, zbyt częste i zbyt ciężkie i obfite posiłki, nadmiar snu, brak ruchu i kanapowy styl życia, nadmiar rutyny , a także deszczowa, wilgotna pogoda.
Balansuje kapha wszystko co lekkie, ciepłe, suche i dynamiczne: lekkie warzywne sałatki, ciepłe, lekkie i ostre potrawy z kaszą jaglaną na przykład, filiżanka najlepszej kawy ze szczyptą kardamonu i chili, dynamiczna praktyka jogi, dynamiczny spacer po plaży oraz wszystko co nowe i związane z tym wychodzenie poza swoją strefę komfortu :)
Pitta
Dosza pitta znajduje się pośrodku. Pitta to żywioł ognia, a jej atrybuty to gorąco, oleistość i ruch. Pitta to ciepło, duży apetyt i dobre, szybkie trawienie, pitta to także wrażliwość na upały i słońce, delikatna cera skłonna do zaczerwienień i podrażnień, to wszelkie stany zapalne (gorąco w ciele). Pitta to dużo energii do działania, zamiłowanie do sportu i rywalizacji zarówno sportowej jak i intelektualnej, pitta to planowanie i wyznaczanie sobie celów do osiągnięcia.
Zaburzać będą pittę ostre, gorące i tłuste potrawy, alkohol i kawa, zbyt intensywny wysiłek fizyczny i umysłowy, rywalizacja wszelaka, przebywanie w gorących i wilgotnych pomieszczeniach oraz w otoczeniu urządzeń elektronicznych, a także upalna letnia pogoda.
Wszystko co chłodne będzie pittę równoważyć. W rolach głównych mamy tu surowe owoce i warzywa, awokado i olej kokosowy, chłodzące przyprawy jak kolendra czy koperek, naturalne luźne łagodne dla ciała ubrania z jedwabiu, bawełny i lnu, przebywanie na łonie natury, wśród drzew, z roślinami i zwierzętami, unikanie rywalizacji, sztukę odpuszczania sobie i wyciszanie umysłu poprzez praktykę jogi, medytacji i wizualizacji.
Odnaleźć własny balans
Każdy z nas ma w sobie wszystkie trzy dosze. Typowa vata-vata dostrzeże u siebie elementy pitta i kapha, typowa pitta ma w sobie również vatę i kaphę, a stuprocentowa kapha nigdy nie jest naprawdę stuprocentowa, gdyż i ona ma w ciele fizycznym lub mentalnym elementy pozostałych dosz. Lekkość i ciężkość, suchość i nawilżenie, ruch i spoczynek tworzą razem płynną mozaikę wzajemnie się równoważąc.
Ruchliwa, lekka Vata równoważy ociężałą Kaphę, stabilna Kapha balansuje niepewność Vaty, gorąca Pitta równoważy zimną Vatę i Kaphę itd. Kluczem do dobrego samopoczucia jest odnaleźć własny balans.
Koncepcja tridosza
Z perspektywy ajurwedy każdy z nas jest niepowtarzalną kombinacją trzech energii- dosz: vata, pitta i kapha. Ta indywidualna kombinacja wpisana jest w naszą naturę i jest tym samym dla każdego z nas osobistym stanem równowagi. W ajurwedzie kombinacja ta określana jest mianem prakriti. Prakriti może być pojedyncze, gdy jedna z dosz manifestuje się silniej niż dwie pozostałe. Prakriti może być też podwójne, kiedy dominują dwie dosze, mamy wtedy konstytucję vata-kapha, vata-pitta lub pitta-kapha . Niekiedy zdarza się także, że wszystkie trzy dosze obecne są w naszym ciele w podobnych proporcjach. Ajurweda określa to jako potrójne prakriti.
Poznanie swojej doszy i równoważenie jej sprzyja zachowaniu zdrowia. Choroba z punktu widzenia ajurwedy to zaburzenie równowagi między doszami.
Równoważyć możemy naszą doszę stylem życia: wybierając harmonizujące ją pokarmy, zabiegi dla ciała, odpowiednie formy ruchu, kosmetyki i ubrania oraz mając świadomość, że dosze mocno związane są również z pogodą, porami dnia i porami roku.
Dla lepszego zrozumienia dosz ajurweda opisując je posługuje się następującymi parami przeciwieństw:
- lekki | ciężki
- ciepły | zimny
- wilgotny |suchy
- dynamiczny | statyczny
- szybki | powolny
Dosza vata to żywioły powietrza i eteru. Z natury jest lekka, zimna, sucha i ruchliwa. Vata w ciele to sucha skóra, suche włosy, sztywne, strzelające stawy, zimne dłonie i stopy oraz ogólne odczucie zimna. Vata to ruch, a więc dynamiczny lekki krok, szybkie impulsywne działanie, gadatliwość, zamiłowanie do zmian, podróży, a także kreatywność i głowa pełna pomysłów. Z drugiej strony vata to pewna chaotyczność w działaniu, zaczynanie kilku rzeczy jednocześnie, trudność w podejmowaniu decyzji oraz niespokojny umysł. W poetyckiej głowie vaty lubią pomieszkiwać lęki i niepokoje.
Wszystko co ciężkie, ciepłe, wilgotne i stabilne będzie vatę harmonizować. Regularny rytm dnia, odpowiednia ilość snu, ciepłe, nawilżające, mocno odżywcze posiłki, delikatna joga, raczej statyczna i łagodna, spędzanie czasu w otoczeniu natury, regularna praktyka relaksacji i medytacji pomogą odżywić ciało i wyciszyć rozbiegany umysł vaty.
Dosza kapha jest trochę przeciwwagą vaty :) Jest ciężka, wilgotna, zimna i powolna. Kapha to żywioły wody i ziemi. Kapha w ciele to mocne grube włosy, dobrze nawilżona chłodna skóra, to zdecydowanie mocniejsza niż u vaty budowa ciała, dość powolny metabolizm i gromadzące się w ciele nadmiar wody i śluzu. Kapha w emocjach to silny wewnętrzny spokój, ciepło i pogoda ducha, to powolność i pewna konsekwencja w myśleniu i działaniu. Nadmierna kapha może przejawić się także w poczuciu niemocy i braku otwartości na nowe oraz w niechęci do zmian.
Tak jak w przypadku vaty, tak samo u kapha wszystko co podobne będzie kaphę nasilać. Zaburzą ją więc wszelkie tłuste i zimne potrawy, nadmiar soli, orzechów wszelakich, zbyt częste i zbyt ciężkie i obfite posiłki, nadmiar snu, brak ruchu i kanapowy styl życia, nadmiar rutyny , a także deszczowa, wilgotna pogoda.
Balansuje kapha wszystko co lekkie, ciepłe, suche i dynamiczne: lekkie warzywne sałatki, ciepłe, lekkie i ostre potrawy z kaszą jaglaną na przykład, filiżanka najlepszej kawy ze szczyptą kardamonu i chili, dynamiczna praktyka jogi, dynamiczny spacer po plaży oraz wszystko co nowe i związane z tym wychodzenie poza swoją strefę komfortu :)
Pitta
Dosza pitta znajduje się pośrodku. Pitta to żywioł ognia, a jej atrybuty to gorąco, oleistość i ruch. Pitta to ciepło, duży apetyt i dobre, szybkie trawienie, pitta to także wrażliwość na upały i słońce, delikatna cera skłonna do zaczerwienień i podrażnień, to wszelkie stany zapalne (gorąco w ciele). Pitta to dużo energii do działania, zamiłowanie do sportu i rywalizacji zarówno sportowej jak i intelektualnej, pitta to planowanie i wyznaczanie sobie celów do osiągnięcia.
Wszystko co chłodne będzie pittę równoważyć. W rolach głównych mamy tu surowe owoce i warzywa, awokado i olej kokosowy, chłodzące przyprawy jak kolendra czy koperek, naturalne luźne łagodne dla ciała ubrania z jedwabiu, bawełny i lnu, przebywanie na łonie natury, wśród drzew, z roślinami i zwierzętami, unikanie rywalizacji, sztukę odpuszczania sobie i wyciszanie umysłu poprzez praktykę jogi, medytacji i wizualizacji.
Odnaleźć własny balans
Ruchliwa, lekka Vata równoważy ociężałą Kaphę, stabilna Kapha balansuje niepewność Vaty, gorąca Pitta równoważy zimną Vatę i Kaphę itd. Kluczem do dobrego samopoczucia jest odnaleźć własny balans.
Komentarze
Prześlij komentarz